Είναι η επιστήμονας που συμμετείχε στη σημαντική ανακάλυψη του γονιδίου, που καθοδηγεί την ανάπτυξη καρκινικών όγκων. Μίλησε για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε στην Ελλάδα και για την απόφασή της να φύγει στο εξωτερικό
Η Στέλλα Λεμπιδάκη αποφοίτησε το 2009 από το Τμήμα Βιολογίας του πανεπιστημίου Κρήτης και έκανε το διδακτορικό της στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, όπου σήμερα πραγματοποιεί έρευνα στο Τμήμα Φυσιλογίας και Νευροεπιστήμης.
Η 26χρονη επιστήμονας συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον δρα Ντέιβιντ Ανταμς του βρετανικού Ινστιτούτου Wellcome Trust Sanger, η οποία ανακάλυψε ένα γονίδιο, που «καθοδηγεί» την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων σε τουλάχιστον 1% όλων των ασθενών.
Οι ερευνητές ανέλυσαν γενετικά δεδομένα από περισσότερους από 7.600 καρκινοπαθείς και ανακάλυψαν ότι στο 1% περίπου συμβαίνει μια μετάλλαξη που απενεργοποιεί το γονίδιο CUC1, με συνέπεια να ευνοείται η ανάπτυξη του καρκίνου. Το συγκεκριμένο γονίδιο δεν μεταλλάσσεται συχνά, όμως η μετάλλαξή του συμβαίνει σε πολύ διαφορετικές μορφές καρκίνου.
Το News247.gr μίλησε με την Κυρία Λεμπιδάκη η οποία μας εξηγεί πως βρέθηκε στην Μεγάλη Βρετανία, τι είναι αυτό που την ανάγκασε να φύγει από την Ελλάδα και ποια ήταν η συμμετοχή της στην εργασία.
Πως βρέθηκες να σπουδάζεις στη Μεγάλη Βρετανία;
Δεν ήθελα να κάτσω στην Ελλάδα. Μπορεί το τμήμα μου στην Κρήτη είναι το καλύτερο στην Ελλάδα και υπάρχουν αποτελέσματα να το δείξουν αυτό ωστόσο έλλειψη πόρων που καθυστερεί την έρευνα και απλά γίνονται όλα πολύ μίζερα.
Μετά το πτυχίο μου έκατσα ένα χρόνο στην Ελλάδα και εργάστηκα στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Ερευνητικού Κέντρου Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ» με έναν από τους καθηγητές από τη Κρήτη, τον κύριο Ταλιανίδη, και έκανα αναπτυξιακή βιολογία πάνω σε ποντίκια και ήθελα να πάω είτε στην Αμερική είτε κάπου στην Ευρώπη.
Τελικά αποφάσισα να μείνω στην Ευρώπη. Έκανα τις αιτήσεις μου και με πήραν στην Οξφόρδη.
Πως σε δέχτηκαν αρχικά στην Οξφόρδη για μεταπτυχιακό και τώρα για διδακτορικό στο Κέιμπριτζ;
Είναι λίγο αστείο. Από το βιολογικό της Κρήτης τελείωσα με 7,17 οπότε δε μπορούσα να κάνω αιτήσεις για υποτροφίες όποτε έκανα αιτήσεις στο imperial αλλά εκεί για να εξετάσουν το φάκελο σου πρέπει να έχεις βαθμό πτυχίου τουλάχιστον 7,5. αποτέλεσμα ήταν να μην διαβάσουν την αίτηση μου.
Χτύπησα την πόρτα της Οξφόρδης ζητώντας να κάνω μεταπτυχιακό σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. Αυτοί με κάλεσαν σε συνέντευξη, τους είπα τι θέλω να κάνω και την επόμενη ημέρα μου έστειλαν ένα email στο οποίο μου απάντησαν θετικά.
Με ποιο επιστημονικό τομέα ήθελες να ασχοληθείς;
Τελειώνοντας από την Κρήτη δεν ήξερα με τη μοντέλο οργανισμό ήθελα να ασχοληθώ γιατί στη βιολογία μπορείς να μελετήσεις πράγματα πάνω σε οργανισμούς που έχουν γίνει διάσημα σαν μοντέλα. Αυτά είναι φυτά,οι μύγες, ποντίκια, ανθρώπινα κύτταρα.
Εγώ αρχικά ξεκίνησα με φυτά όταν έκαναν πρακτική στη Κρήτη αλλά η πτυχιακή μου ήταν πάνω στις μύγες.
Αυτό που ήθελα να κάνω ήταν να μελετήσω τους βασικούς μηχανισμούς μέσα στο κύτταρο και να βλέπω αν αλλάξει κάτι μέσα σε αυτό προκαλεί αρρώστιες και καρκίνο.
Στην Οξφόρδη έκανα την έρευνα πάνω σε μια αμοιβάδα.
Πρόσφατα έγινε μια δημοσίευση στην επιθεώρηση γενετικής Nature Genetics στην οποία ανακαλύφθηκε νέο γονίδιο που ευθύνεται για το 1% των καρκίνων ποια ήταν η συνεισφορά σου στην έρευνα;
Η συνεισφορά μου είναι μικρή σε αυτή τη διατριβή η οποία χρειάστηκε περίπου 3 χρόνια για να γίνει.
Υπήρχε τεράστιος όγκος δεδομένων που επεξεργαστήκαμε. Αναλύθηκαν γενετικά δεδομένα από περισσότερους από 7.600 καρκινοπαθείς και ανακάλυψαν ότι στο 1% περίπου συμβαίνει μια μετάλλαξη που απενεργοποιεί το γονίδιο CUC1, με συνέπεια να ευνοείται η ανάπτυξη του καρκίνου. Το συγκεκριμένο γονίδιο δεν μεταλλάσσεται συχνά, όμως η μετάλλαξή του συμβαίνει σε πολύ διαφορετικές μορφές καρκίνου.
Επικεφαλής της έρευνας ο δρα Ντέιβιντ Ανταμς του βρετανικού Ινστιτούτου Wellcome Trust Sanger.
Αυτό που έκανα εγώ ήταν να δω την αλληλουχία στις μύγες με τις οποίες εγώ δουλεύω. Αποδείξαμε ότι όπου και να το μεταλλάξεις αυτό το γονίδιο ακόμα και στις μύγες σου δίνει καρκίνο.
Πιστεύεις ότι η επιστημονική κοινότητα είναι κοντά στη θεραπεία του καρκίνου;
Στο άμεσο μέλλον δεν θα είναι, αλλά έχουμε όλο και περισσότερα εργαλεία. Γίνονται συνέχεια μικρά βήματα.
Υπάρχει χάσμα μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής;
Στην αμερικάνικη έχουν άλλη νοοτροπία, είναι πιο ανταγωνιστικοί. Τα διδακτορικά εκεί είναι έξι ενώ εδώ είναι 3 με 4 χρόνια.
Αυτό που με εκπλήσσει είναι ότι εδώ σε χρειάζεσαι μάστερ για να κάνεις διδακτορικό όπως στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Εδώ υπάρχουν για παράδειγμα παιδιά 21 ετών που κάνουν διδακτορικό.
Έχουν μειωθεί και οι επιχορηγήσεις στη Βρετανία μου λένε άλλοι φοιτητές.
Βεβαίως όταν λέω στους συναδέλφους τι αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα γελούν. Για παράδειγμα ήμουν με μια Κινέζα στο εργαστήριο και ζητούσα κάποια πράγματα. Τότε η Kινέζα μου απάντησε ότι ακόμα και στην Κίνα το αγοράζουν αυτό. Η απάντηση μου, ήταν ότι εμείς είμαστε φτωχοί. Τα παίρνουμε όλα πρώτες ύλες και τα φτιάχνουμε δεν έχουμε λεφτά να τα αγοράσουμε.
Το άλλο πρόβλημα στην Ελλάδα ήταν ότι είχαμε χρήματα από τον προϋπολογισμό αλλά πότε δεν τα έστελναν. Χρωστούσαν στους προμηθευτές, είναι κάτι σαν τα νοσοκομεία.
Στην Ελλάδα γίνεται καταπληκτική δουλειά που δεν τη φαντάζονται ούτε Ευρωπαίοι αλλά αν δεν έχεις ούτε χλωρίνη για να πλύνεις τα σκεύη που δουλεύεις τι να κάνεις; Να ακόμα ένας λόγος που έφυγα. Στην Ελλάδα θα ήθελα έξι χρόνια για να ετοιμάσω το διδακτορικό μου ενώ εδώ τα μισά.
Τι βλέψεις έχεις για το μέλλον;
Η μια επιλογή είναι μεταδιδακτορικό. Η άλλη επιλογή είναι οι φαρμακευτικές βιομηχανίες και η τρίτη επιλογή είναι το consulting. Γενικά θέλω να κάνω επιστήμη αλλά λόγο της κρίσης τα πράγματα έχουν δυσκολέψει.
Παρατηρητήριο 